Polacy jednak mogą i umieją pracować społem! „Rodowód spółdzielni wywodzi się z przenikania chrześcijańskiego braterstwa do stosunków gospodarczych. Pod jego wpływem topniały samolubne popędy i powstawały z inicjatywy możnych instytucje, podnoszące słabych materialnie i wdrażające ich do pomagania sobie wspólnymi siłami. Miało to miejsce na długo przedtem, zanim zniesienie poddaństwa i wolność stowarzyszania się umożliwiły oparcie spółdzielni na dobrej woli i własnej pomocy bezpośrednio zainteresowanych„.
Stanisław Wojciechowski herbu Nałęcz, pseudonim „Wacław” (ur. 15 marca 1869 w Kaliszu, zm. 9 kwietnia 1953 w Gołąbkach) – polski polityk i działacz spółdzielczy, w latach 1922-1926 drugi prezydent Rzeczypospolitej Polskiej.
Działalność spółdzielcza Amnestia ogłoszona w następstwie rewolucji 1905 roku umożliwiła mu legalny powrót do kraju, wraz z rodziną, w styczniu 1906. Początkowo próbował zakładać związki zawodowe. Jednak wkrótce zauważył, że organizacje te szybko zostają zdominowane przez różne partie polityczne, co przyjmował z niezadowoleniem. Wobec tego zaczął działać w Towarzystwie Kooperatystów w Warszawie, założonym przez Edwarda Abramowskiego. Będąc w zarządzie tej organizacji, zajął się działalnością prasy, banku, kółek rolniczych, sklepów robotniczych itd. podległych Towarzystwu. Był także redaktorem czasopisma spółdzielczego „Społem” (w jego mieszkaniu mieściła się redakcja tygodnika). Funkcję tę sprawował od 1906 do 1915. Działacz Towarzystwa Kultury Polskiej (1908–1913). W tym czasie w wydawnictwie Gebethnera i Wolffa opublikował książkę pt. Ruch spółdzielczy i rozwój jego w Anglii (która była częścią tzw. Biblioteczki Społem). W 1908 był organizatorem pierwszego zjazdu organizacji ruchu spółdzielczego spożywców. Od 1911 do 1915 zajmował stanowisko dyrektora Związku Towarzystw Spożywczych (zrzeszającego w 1913 ok. 40 tys. członków). Organizacja posiadała własne hurtownie, Dom Społem i ośrodek edukacyjny w Ołtarzewie.
W 1913, podczas uroczystości otwarcia spółdzielczej hurtowni na warszawskim Mokotowie, Wojciechowski powiedział: „Gdy na zjazdach mówimy, że nasz Związek ma się stać największym domem handlowym w Polsce, to nie o największy obrót towarowy tylko chodzi, ale o objęcie we wspólnej realnej pracy (…) jak największej liczby ludzi. (…) Mamy wśród siebie ludzi różnych warstw i partii (…) – i to jest nasz największy triumf. Polacy jednak mogą i umieją pracować społem!„.
[…] 9 czerwca 1920 upadł rząd Skulskiego. Jak twierdził później Wojciechowski, nowy premier – Władysław Grabski, nakłaniał go do pozostania na czele resortu spraw wewnętrznych. Były minister jednak odmówił. Wojciechowski uważał, że wykonał swe zadania, był zmęczony i zniechęcony do polityki. Jak wskazywał, nie darzyła go wówczas zaufaniem ani lewica, ani prawica. Przez tę drugą postrzegany był jako ukryty socjalista i prawa ręka Piłsudskiego, przez tę pierwszą – jako renegat coraz bardziej skłaniający się ku prawicy.
[…] W 1937 był jednym ze współzałożycieli Stronnictwa Pracy, nie przyjął jednak oferty objęcia przywództwa w tym ugrupowaniu. W trakcie kongresu założycielskiego partii, powiedział m.in.: Demokratyzacji naszego życia politycznego powinna towarzyszyć demokratyzacja gospodarcza. Tutaj nie widzę potrzeby żadnej nowej doktryny, wystarczy mi całkowicie chrześcijański ideał społeczny, wywyższający świadomy wysiłek ludzki, pracę, ponad siłę środków materialnych – kapitał.
Stanisław Wojciechowski: Gdy na zjazdach mówimy, że nasz Związek ma się stać największym domem handlowym w Polsce, to nie o największy obrót towarowy tylko chodzi, ale o objęcie we wspólnej realnej pracy (…) jak największej liczby ludzi. (…) Mamy wśród siebie ludzi różnych warstw i partii (…) – i to jest nasz największy triumf. Polacy jednak mogą i umieją pracować społem!
Dzieje nałęczowskiej „starówki”
Na początku okupacji – przez miesiąc lub dwa – budynek zajmowali Niemcy, ale potem Paczos wystąpił do władz okupacyjnych o zgodę na otworzenie szkoły. Ponieważ Niemcy pozwalali na naukę w szkołach zawodowych, wyrazili zgodę. Z tym że przedstawiany im program nauczania był inny niż ten, który był rzeczywiście realizowany.
W budynku była komórka Batalionów Chłopskich, do której należeli nauczyciele i uczniowie, była tu przechowywana broń. Było też radio, i stąd rozchodziły się wiadomości kolportowane na cały powiat puławski. Szkoła, a wraz z nią komórka konspiracyjna, działała przez całą okupację.Po wojnie szkoła wraz z nazwą zmieniała profil (na bardziej ekonomiczny) ale przez wiele lat były przedmioty spółdzielcze. Od 68 roku w budynku zaczęło działać muzeum. Szkoła się przeniosła – do nowych budynków przy ul Spółdzielczej. W budynku do bodajże 72 roku mieszkali jeszcze nauczyciele. Potem zostało samo muzeum – które funkcjonowało do końca wakacji 2000.
Zbiory Muzeum Ruchu Spółdzielczego zostaną przeniesione do Warszawy.
Od lat międzywojennych jest to własność państwowa. Dopiero na samym początku lat 90-tych władze Nałęczowa wystąpiły o komunalizację i budynek ten otrzymały.Dobrze by było, żeby przejął budynek ktoś, kto ma pieniądze, bo potrzeby jest remont, żeby ten budynek się zachował, jako jeden z piękniejszych projektów znanego bądź co bądź architekta.źródła:
naleczow.com.pl – [Dzieje nałęczowskiej „starówki”]Stanisław Wojciechowski po zamachu majowym. Co stało się z prezydentem i jego rodziną? – [https://wielkahistoria.pl/stanislaw-wojciechowski-po-zamachu-majowym-co-stalo-sie-z-prezydentem-i-jego-rodzina/]
